27 kwietnia, po dwu tygodniach zmagań z covidem, zmarł JUREK GĄGOL (1947-2021), współautor strony „Marmury Kieleckie”. Był naszym przyjacielem, ale przede wszystkim mentorem i autorytetem. Dla Pawła (pierwszego z autorów tego wspomnienia) był wzorem do naśladowania, kopalnią wiedzy, osobą ciepłą, życzliwą, skromną, która onieśmielała erudycją. Praca przy wspólnych artykułach wiele mnie nauczyła, przede wszystkim pokory w ocenie faktów i krytycznego analizowania źródeł. Natomiast dla Jana, był pierwszym kolegą z pierwszej pracy, dzielącym przez 10 lat ten sam pokój w Oddziale Świętokrzyskim Państwowego Instytutu Geologicznego, z którym jednak stały i żywy kontakt obaj utrzymywaliśmy praktycznie do ostatniego dnia jego życia.
JUREK był geologiem, absolwentem Wydziału Geologicznego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który po studiach, aż do przejścia na emeryturę, pracował w Oddziale Świętokrzyskim Państwowego Instytutu Geologicznego (do końca lat 80. XX wieku Instytutu Geologicznego). Początkowo zajmował się problematyką piaskowców dolnotriasowych i w tym zakresie był współodkrywcą eolicznej genezy piaskowców tumlińskich. W latach osiemdziesiątych XX wieku był współredaktorem (wraz z Z. Rubinowskim i T. Wróblewskim) „Atlasu geologiczno-surowcowego Gór Świętokrzyskich” (1985), dzieła, które zrewolucjonizowało myślenie o zasobach przyrodniczych w Polsce i wskazało nowe, racjonalne metody ich wykorzystania. Kontynuując ten sposób myślenia o przyrodzie i gospodarce, JUREK był współautorem instrukcji oraz wytycznych w zakresie planowania i gospodarki zasobami przyrodniczymi (m.in. w obrębie gmin), a później autorem szeregu arkuszy „Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1:50 000” oraz „Mapy geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000”. Kontynuował jednak swe zainteresowania problematyką piaskowców świętokrzyskich a później również marmurów świętokrzyskich.
JUREK był jednak erudytą o znacznie szerszych zainteresowaniach niż wyłącznie zawodowe. Interesowały go powiązania pomiędzy geologią, kulturą, historią, sztuką i dziejami poszczególnych ludzi. Pracując jeszcze w Instytucie i potem, będąc już na emeryturze, stworzył więc bardzo dużo tekstów dotyczących tych zagadnień, napisanych bardzo pięknym a jednocześnie precyzyjnym językiem, dostosowanym nie tylko dla profesjonalnego czytelnika. Są one częściowo zebrane na tej stronie https://www.marmurykieleckie.pl/ oraz na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego (https://www.pgi.gov.pl/…/sep1-kielce/geologia-regionu.html). W ostatnich latach stał się niezrównanym szperaczem w „szufladach internetowych”, wynajdywał w nich bezcenne informacje o ludziach, kamieniach, tajemniczych sprawach a nawet skarbach. Dzięki jego detektywistycznym prawie poszukiwaniom powstała książka „Kartki z dziejów Marmurów Kieleckich” (2017) wskazująca na powiązania kieleckiego przedsiębiorstwa marmurowego z ludźmi kultury i sztuki. … „Szperając” w Internecie odkrył też i zainspirował badania nieznanej dotąd, formacji kruszconośnej w regionie świętokrzyskim.
JUREK był człowiekiem wysokiej kultury, uczciwym i prawym, który bardzo wiele dokonał, jednak nigdy nie szukał poklasku i nie domagał się uznania oraz „honorów”. A za swoje prace dotyczące zagadnień gospodarki zasobami przyrody otrzymywał nagrody państwowe. Był dotąd praktycznie nieujawnionym redaktorem i głównym autorem czasopisma „Strach na Wrony”, wychodzącego w Kielcach nielegalnie w czasie stanu wojennego (1982-1983). Oryginały tekstów, jak również inne pamiątki z tego okresu przekazał w darze do zbiorów Muzeum Historii Kielc.
Przede wszystkim był jednak JUREK dobrym i mądrym człowiekiem, do którego zawsze mogliśmy zwrócić się o radę i pomoc Tak dobrym, że przy zagrożeniu chorobą, świadomie zdecydował się na pomoc innym i poniósł tego najwyższe konsekwencje…
Paweł Król, Jan Urban
Wspomnienie (Przegląd Geologiczny)
Jurek Gągol, Gumienice, 01.03.2020 r.
Jurek Gągol i Paweł Król, Gumienice, 01.03.2020 r.
Jurek Gągol z Janem Urbanem, Tarnoskała, 01.03.2020 r.
Jurek Gągol, Tarnoskała, 01.03.2020 r.
Jan Urban i Jurek Gągol, Tarnoskała, 01.03.2020 r.