Wychodnie wapieni na dziedzińcu zamku chęcińskiego, 2009 r., fot. P. Król

Chęciny. Nazwa „Chęciny” lub „chęcińskie kopalnie” pada w opisach wydobycia marmurów na początku działalności firmy i dotyczy wielu punktów eksploatacji na rozległym terenie, który pierwotnie należał do tego miasta. A. Welke [1] wymienił 16 marmurołomów na terenie miasta: Rzepka, Sosnówka, Zygmuntówka, Góra Szewcka, Szewce, Okręglica, za Zelejową, pod Zelejową, Zelejowa Stara, Zelejowa Nowa, Wapiennik, Jerzmaniec, Góra Czerwona, Góra Jasna, Góra Okręglica, Szewce, Wąwozy, Malik, Sitkówka. Tak więc wiadomość o rozpoczęciu lub prowadzeniu eksploatacji w chęcińskich marmurołomach [2] może dotyczyć każdego z nich. Kilka z tych kamieniołomów stało się ważnymi miejscami eksploatacji i zostały one omówione osobno. W wykazie kopalni i kamieniołomów powiatu kieleckiego z 1928 r. „Marmury Kieleckie” figurują jako właściciele kamieniołomu w Chęcinach [którego?], ale z zestawienia wynika, że nie prowadzono wtedy wydobycia [3]. Prawdopodobnie ostatnim urzędowym zapisem traktującym łącznie marmurołomy na rozległym terenie miasta Chęciny jest akt notarialny z 1935 r. na mocy którego nieruchomości firmy Przemysł Marmurowy i Granitowy „Marmur w Kielcach” sp. z o.o, przekazywane są w dzierżawę firmie „Inżynier Jan Weber Budowlana Spółka Akcyjna”, która jest kolejnym sukcesorem „Marmurów Kieleckich” [4].

Marmurołom na południowo-wschodnim stoku Góry Zamkowej w Chęcinach, działający od końca XVI do I poł. XIX w.  Marmurołomy przy zamku chęcińskim  prawdopodobnie nie były eksploatowane przez „Marmury Kieleckie”, fot J. Fijałkowski, 1967 r., MNKi/Pf/2759/137

Marmurołom na południowo-zachodnim stoku Góry Zamkowej w Chęcinach, fot J. Fijałkowski, 1951 r., MNKi/Pf/193. Marmurołomy przy zamku chęcińskim  prawdopodobnie nie były  eksploatowane przez „Marmury Kieleckie”.

Marmurołom na południowo-zachodnim stoku Góry Zamkowej w Chęcinach (widać podobieństwo do zdjęcie powyżej), rycina, ok. 1840 r.; źródło nieznane.

[1] [A. Welke] A.W.b.p.k., Marmury powiatu kieleckiego, „GK”, 1873, nr 27, s. 106-107, nr 28, s. 110-111.
[2] „GK” 1875, nr 101; 1876, nr 29; 1898, nr 77; 1925, nr 27; Encyklopedia powszechna Orgelbranda…, op. cit.; W. Chor[oszewski], op. cit., s. 546-550; J. Z. Pająk, J. Szczepański, Początki przemysłu kieleckiego, „Studia Muzealno-Historyczne” 2013, t. 5, s. 11-29.
[3] APK, SPK I,  sygn. 2422, k. 2-3.
[4] APK, SOK, sygn. 8752, k. 42.