Dębnik. Wieś Dębnik, położona 20 km na zachód (WNW) od Krakowa, to miejsce eksploatacji czarnych wapieni dewońskich stosowanych jako marmur techniczny od XV wieku i bardzo popularnych w okresie baroku oraz klasycyzmu [1]. Marmury dębnickie znalazły się wśród produktów oferowanych i wykorzystywanych przez kielecką fabrykę marmurów w okresie międzywojennym [2], po II wojnie światowej na potrzeby odbudowy stolicy [3], a także w latach sześćdziesiątych XX wieku [4]. Wspomniany wyżej, w opisie hasła „Chęciny”, akt notarialny z 1935 r, wskazuje, iż od 1933 r. na mocy decyzji Rady Gminy Paczółtowice kamieniołom Dębnik był dzierżawiony przez „Marmury Kieleckie” [5]. Również w okresie powojennej nacjonalizacji przedsiębiorstw, kamieniołom należał do „Marmurów Kieleckich”. W lutym 1951 r. został przekazany Krakowskim Zakładom Obróbki Kamienia Budowlanego [6].

Marmurołom w Dębniku, fot. P. Król, 2018 r.

Marmurołom w Dębniku, fot. P. Król, 2018 r.

Ołtarz z czarnego marmuru dębnickiego. Czerna, kościół św. Eliasza, fot. P. Król, 2018 r.

Portal z czarnego marmuru dębnickiego. Klasztor Karmelitów Bosych w Czernej. fot. P. Król, 2018 r.

[1] B. Gierych, op. cit., s. 127-129;  Weber-Kozińska, op. cit., s. 185-189; Bromowicz, B. Figarska-Warchoł, Konieczność ochrony…, s. 51-52; Wardzyński, In black, rosy and whitish. Dębnik near Cracow – the most import ant set of coloured limestones’ quarries as well as sculpture of stonemasonry center in the former Commonwealth of Two Nations duriing the Modern Era. in: Van Bell J-L. (Ed.), Actes du XVIIe Colloque International de Glyptographie a Sevilla, 17-21 juillet 2012, Braine-le-Chateau: 379-412;  Bromowicz, Geologiczna ocena…, s. 144-147.
[2] „Gazeta Kielecka” 1925, nr 27; J. Pańkowski, Gmach Banku…, s. 314; S. Kowalczewski, Marmury kieleckie dawniej…, s. 7.
[3] W. Pęczkowska, Mała architektura z czarnego marmuru w Chrzanowskiem, Chrzanów, 1976, s. 14.
[4] APK, KZKB, sygn. 188, k.12.
[5] APK SOK, sygn. 8752, k. 42.
[6] APK, KZKB, sygn. 44, nlb.